In 1909 is door de toenmalige bewoners van buitenplaats ‘Den Heiligenberg’ aan de Heiligenbergerweg in Leusden een ‘opgebouwd grendeloverslagslot met klinkvergrendeling’ opgegraven. Een mond vol, maar het zegt precies hoe het slot werkt.

De sleutel zal een holle sleutel zijn geweest. Hij past op de stift (4) die de sleutel op zijn plaats houdt. Rond die stift zaten een of meer ‘versperringen’ om te voorkomen dat een valse sleutel kon worden gebruikt. Die versperringen zijn helaas verdwenen. Door de sleutel een halve slag te draaien wordt de klinklichter (3) omhoog gebracht en deze brengt de beweging versterkt over op de klink (1). Daardoor komt de overslaggrendel (7) vrij, zodat die kan worden uitgenomen.

De afmetingen van de slotkast zijn 7 x 6,5 cm. De strook van ongeveer 2 cm rondom dient om het slot óp de kist of deur te timmeren. Het is dus een opbouwslot. Het slot is gedateerd op begin 14de eeuw.

Verder lezen? Download het artikel van Hans de Jong in het boek ‘Gespaard verleden’.