Tijdens een opgraving in 1997 zijn er in de wijk Nieuwland twee klokbekers gevonden, beide in een kuil. Daarvan is er een bijna compleet.

Klokbekers hebben hun naam te danken aan hun vorm: als je zo’n beker omdraait, dan zie je dat hij de vorm van een klok heeft. Iedere regio kende daarbij haar eigen variaties. Die uit Amersfoort passen bij het type zoals ze wel vaker op de Veluwe gevonden worden. Het zijn zogenaamde Veluwse klokbekers.

Klokbekers werden met de hand gevormd en aan de buitenkant versierd. Men gebruikte ze voor de consumptie van vloeistoffen of voor de opslag van voedsel.

De Nieuwe Steentijd
De klokbekers werden ruim 4000 jaar geleden gemaakt, aan het eind van de Nieuwe Steentijd. In die tijd veranderde er veel aan de manier van leven: de mens begon met het telen van gewassen en de eerste landbouw ontstond. Mensen trokken niet meer rond, maar bleven voortaan op 1 plek, bij hun akkers en weides. Ze werden, kortom, boer. Hun tent werd een houten boerderij en dieren als schapen, geiten, varkens en runderen werden gedomesticeerd. Ook gebruiksvoorwerpen veranderden: voor het eerst maakte men bijvoorbeeld dingen van aardewerk. Voor die tijd was dat te zwaar en te breekbaar om mee te nemen van de ene naar de andere plek. De boeren waren dus de makers van de klokbekers.

De periode waarin dit aardewerk ontstond noemen we de ‘klokbeker-cultuur’. Die cultuur wordt aan het eind van de Nieuwe Steentijd gedateerd, 2700-2000 voor Christus.

Graf
Eén van de Amersfoortse bekers werd samen met een barnstenen kraal en vuursteenfragmenten gevonden, in een rechthoekige kuil. Vuurstenen objecten en barnsteen werden vaak als bijgift meegegeven in een graf. Dat duidt erop dat het hier gaat om een graf uit de klokbeker-periode. Uit chemisch onderzoek blijkt dat de beker mogelijk gevuld is geweest met plantaardig materiaal; wellicht het grafmaal dat aan de dode werd meegegeven.

Graven werden in die tijd bedekt met grafheuvels. Ook in Nieuwland zal dat het geval geweest zijn. Die heuvels zijn helaas verdwenen; de klokbekers die als bijgiften mee begraven werden, zijn gelukkig bewaard gebleven.

Verder lezen? Download het artikel van Maarten van Dijk in het boekje ‘Een maand op zicht’.