Of je gelooft of niet is een persoonlijke kwestie. Welk geloof je aanhangt en hoe je daar invulling aan geeft evenzeer. Feit is dat het voor een hoop mensen een wezenlijk onderdeel van hun bestaan vormt, nu, maar ook vroeger. De sporen daarvan zijn terug te vinden in Amersfoort.

Een hostiewonder en een mirakel

In de nacht van Witte Donderdag op Goede Vrijdag in 1340 woedt er een enorme brand in Amersfoort. Een groot deel van de stad wordt er door getroffen, maar de hostie uit de St. Joriskerk blijft wonderbaarlijk genoeg gespaard. Jaarlijkse processies zijn het gevolg, tot het hostiewonder voorbij wordt gestreefd door het volgende mirakel, een eeuw later. In 1444 is Geertje Arends op weg naar Amersfoort om in te treden in het klooster. Ze heeft een Mariabeeldje bij zich, maar omdat ze het beeldje niet mooi genoeg vindt voor het klooster gooit ze het in een gracht. Een paar dagen later wordt het gevonden door Margriet Albert Gijsen. 3 visioenen vertellen haar naar de Kamperbuitenpoort (nu niet meer bestaand) te gaan. Als ze dat doet, vindt ze het beeldje. En dat zet heel wat in gang. Tal van wonderen uit de 15de en 16de eeuw schrijft men toe aan dat beeldje; het mirakel van Amersfoort is geboren. De resten van het beeldje liggen in Sint Joris op ’t Zand.

Bedevaartsoord

Tot buiten de grenzen doet het verhaal van het mirakel de ronde en van lieverlee wordt Amersfoort een belangrijk bedevaartsoord. De pelgrims stromen bij duizenden toe en leggen Amersfoort geen windeieren. Pelgrims zijn te herkennen aan hun pelgrimskleding, met hoed, tas en staf. Op hun mantel dragen ze een pelgrimsinsigne. Zo’n insigne vertelt waar ze geweest zijn, opent deuren en biedt bescherming. Het zijn overigens niet alleen bedevaartgangers van buiten de stad die naar Amersfoort komen. Ook de Amersfoorters zelf gaan op bedevaart naar andere pelgrimsoorden.

De Moderne Devotie

Als Amersfoort in 1340 haar hostiewonder beleeft, wordt in Deventer Geert Grote geboren. Hij zal de man worden die in preken oproept te leven naar het voorbeeld van Christus, die tekeer gaat tegen allerlei vormen van onmatigheid en boetedoening predikt. Spel, muziek, drank, bezittingen, het is allemaal verderfelijk. Met zijn preken weet hij in Amersfoort grote menigten op de been te brengen. De opgraving op De Hof (‘91) heeft tal van vondsten opgeleverd die je zou kunnen koppelen aan Geert Grote en zijn preken: dobbelstenen, speelkoten, mondharpjes, bierkannen, munten; niet alleen in grotere aantallen dan je mag verwachten, maar vaak ook compleet en nog prima bruikbaar. Kortom, niet per se afval. Zou het kunnen zijn dat Geert Grote opgeroepen heeft afstand te doen van deze voorwerpen en dat men daar in grote getale gehoor aan heeft gegeven? Weten doen we het natuurlijk niet, maar helemaal ondenkbaar is het ook niet.

Reformatie

In de 16de eeuw zetten mensen als Luther en Calvijn de Reformatie in gang. Zij maken bezwaar tegen de almacht van de rooms-katholieke kerk. Met pamfletten in de volkstaal bereiken ze een groot publiek en het eind van het liedje is een schisma in de christelijke kerk. Het gaat allemaal gepaard met een hoop strijd, ook in Amersfoort. Tot 1579 blijft de stad katholiek, maar na een beeldenstorm in 1580 wordt Amersfoort uiteindelijk overwegend protestants.
Maar, andere tijden, meer geloven. Inmiddels kent Amersfoort vele religies: mensen komen overal vandaan en nemen hun eigen cultuur en geloof mee naar Nederland.