Het Centrum voor Archeologie bestaat ruim 35 jaar. Voor 1984 werden opgravingen uitgevoerd door de afdeling ‘Vallei en Eemland’ van de Archeologische Werkgemeenschap Nederland (AWN). Deze amateur-archeologen hebben van 1977 tot 1980, geheel in hun vrije tijd, een zeer interessant onderzoek uitgevoerd naar de geschiedenis van het Observantenklooster aan het Stadhuisplein.

Een van de vondsten is een groot deel van een mal voor het maken van ‘Mariategels’. Aan de boven- en onderzijde ontbreken twee stukken. De mal is waarschijnlijk stuk gegaan en toen weg gegooid. Het deel dat is opgegraven is ongeveer 22 cm hoog. In de mal zien we Maria die het Christuskind de borst geeft. Dit is in de Middeleeuwen een gebruikelijke manier om Maria af te beelden. De mal is waarschijnlijk in de late 15de of begin 16de eeuw gemaakt en gebruikt.

In de late Middeleeuwen had iedereen die het zich maar even kon veroorloven een kruisbeeld of heiligenbeeld in huis. Door het gebruik van mallen konden op een snelle en goedkope wijze pijpaarden beelden en tegels van heiligen worden gemaakt.

Voor de vervaardiging van de beelden moest eerst een mal of gietvorm worden gemaakt. Hiervoor sneed men in hout een model, waartegen heel fijnkorrelige klei werd gedrukt van een soort die hard gebakken kon worden. In de zo verkregen terracotta mal werd dan de pijpaarde gedrukt, die vervolgens ook weer gebakken werd. Pijpaarde is een fijne klei, die ook na het bakken nog steeds wit is.

Wij hebben een afgietsel van de oude mal gemaakt, waarmee we een nieuwe mal konden maken. Daarmee maken we nu zelf replica’s van de Mariategel. Deze zijn te koop bij het Centrum voor Archeologie.

Verder lezen? Download het artikel van Francien Snieder in het boek ‘Een maand op zicht’.

Meer weten over de AWN? Kijk dan op hun website.