Mensen proberen zich altijd te beschermen tegen het kwaad en zich tegelijkertijd te verzekeren van geluk. Dat was vroeger niet anders dan nu, alleen bestonden er toen nog geen polissen en premies.

Vermogende lieden hadden een zogenaamd ‘appeltje voor de dorst’; anderen spijkerden een amulet boven de voordeur om boze geesten buiten te houden. Ook schoenen zijn heel lang als mascotte gebruikt om het kwaad af te weren. Ze kenden een sterke symboliek. We kennen al amuletten in de vorm van een schoen uit de prehistorie.

Ze werden meestal boven de ingang gehangen: een zichtbare schoen jaagt boze geesten kennelijk de stuipen op het lijf. Onzichtbare schoenen hadden blijkbaar zelfs stille krachten Er zijn namelijk gevallen bekend waarbij schoenen in huizen werden ingemetseld. Dat deed men natuurlijk niet voor niets.

Amersfoorts schoeisel
In Amersfoort zijn er drie vondsten van verborgen schoeisel bekend, waarvan één uit de ‘Bollenburgh’ (Muurhuizen 19). De Bollenburgh heeft in de loop van de tijd verschillende functies gekend: woonhuis en (van 1575 tot 1642) ook lint- en spinhuis. Dat spinhuis was als opvanghuis opgezet, maar uiteindelijk verworden tot een fabriek met goedkope kinderarbeid.

Klapschoen
Tussen de schoenen zaten twee opmerkelijke exemplaren. Ze moeten ooit duur geweest zijn, omdat er op de neus een overtrek van fluweel aangebracht is. Het meest bijzondere zit hem echter in de constructie: het leer rondom de hiel is niet vastgenaaid aan de zool, maar kan scharnieren. Dat maakt de schoen soepeler en daarmee makkelijker draagbaar. Zo hebben we niet alleen een klapschaats, maar ook een ‘klapschoen’.

Geheime nis
Tijdens een restauratie van de ‘Bollenburgh’ kwam er een dichtgemetselde nis tevoorschijn met daarin acht schoenen en een muil. Doordat de nis droog was, waren de schoenen nog in vrijwel dezelfde staat als waarin ze ooit in de nis zijn gestopt. Zelfs het garen was niet vergaan.
Het zijn allemaal kinderschoenen uit het midden van de 17de eeuw. Ze hebben slijtplekken, zijn versteld geweest of vermaakt tot muil. Waarschijnlijk zijn ze van de weesjes en fabrieksarbeidertjes geweest.

Verder lezen? Download het artikel van Gideon Boekenoogen in het boek ‘Gespaard verleden’.